මානසික සෞඛ්‍ය සම්බන්ධ පොදු කරුණු
- අයහපත් මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයක් හඳුනාගන්නේ කෙසේද?
- මම හිතන්නේ මගේ මිතුරා මානසික අවපීඩනයෙන් පෙළෙනවා. නරක අතට හැරෙන්නේ නැතිව මම ඔහුට සහාය ලබා දෙන්නේ කෙසේද?
- මගේ පවුලේ කෙනෙක්ට අයහපත් මානසික සෞඛ්‍ය තත්ත්වයක් තියෙනවා. මටත් එවැනි තත්වයකට මුහුණදීමට සිදුවිය හැකි සම්ද්භාවිතාවක් තිබේ ද?
- මගේ මානසික සෞඛ්‍යය සම්බන්ධයෙන් උපකාර ලබාගත යුත්තේ කවදාදැයි මා දැනගන්නේ කෙසේද?
- අයහපත් මානසික සෞඛ්‍ය තත්ත්වයන් ඇති අය එයින් සුවය ලබනවාද?
- අයහපත් මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයන් ඇතිවන්නේ භූතාත්මයන් නිසාද? නැතහොත් ශාපයකින්ද?
- ව්‍යායාම කිරීම ඇත්තෙන්ම මානසික සෞඛ්‍යයට උපකාරී වේද?
- අපකීර්තිය යනු කුමක්ද සහ එය අයහපත් මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයන් ඇති පුද්ගලයින්ට බලපාන්නේ කෙසේද?
අයහපත් මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයක් මා හඳුනාගන්නේ කෙසේද?
මානසික සෞඛ්‍යය හඳුනා ගැනීම අපහසු වන්නේ එය අප සිතන, දැනෙන සහ ක්‍රියා කරන ආකාරය සහ මෙය සැමවිටම වෙනස් වන බැවිනි. අපගේ මානසික සෞඛ්‍යය යහපත් වූ විට, අප අන් අය සමඟ සිටීමෙන් සතුටක් ලබන අතර, අලුත් හා දුෂ්කර දේ ගැනීමට හැකි වේ. අපේ මානසික සෞඛ්‍යය අයහපත් වූ විට අපට කිසවක්දරාගැනීම අපහසු වේ. අපගේ හැඟීම්, අප ප්‍රිය කරන දේවල් කිරීමෙන් අපව වළක්වනු ලබන විට එය මානසික සෞඛ්‍ය ගැටලුවක් බවට පත් වේ. එවිට අපට අපගේ මානසික සෞඛ්‍ය කෙරෙහි සහය විය හැකි කෙනකුගේ සහයොගය අවශ්‍ය වේ.
මම හිතන්නේ මගේ මිතුරා මානසික අවපීඩනයෙන් පෙළෙනවා. ඔහුව නරක අතට හැරෙන්නේ නැතිව රැකගැනීමට මා සහාය ලබා දෙන්නේ කෙසේද?
පළමුව, ඔබ ඔවුන් වෙනුවෙන් සිටින බව ඔබේ මිතුරාට දන්වන්න. කතා කිරීමට ඔවුන්ට බලපෑම් නොකරන්න, නමුත් ඔවුන්ට හැකි බව ඔවුන්ට දන්වන්න. ඔබ ඔවුන්ගේ කතාව නිහඬව තබන බවත් ඕපාදූප පතුරවන්නේ නැති බවත් පැහැදිලි කරන්න.ඔහු මෝඩ යැයි ඔබට හැඟුණද, ඔවුන් ඔබට පවසන දේ විනිශ්චය නොකරන්න. ඔවුන්ගේ හැඟීම් පිළිගෙන ඔබට සැලකිල්ල දක්වන බව පවසමින්:
- ඔහු මෝඩ යැයි ඔබට හැඟුණද, ඔවුන් ඔබට පවසන දේ විනිශ්චය නොකරන්න. ඔවුන්ගේ හැඟීම් පිළිගෙන ඔබට සැලකිල්ල දක්වන බව පවසමින්:
- 'ඒක ඔයාට ගොඩක් අමාරුයි වගේ' පවසන්න.
- ‘මේක ඔයාව ගොඩක් දුකට පත් කරන බව මට පේනවා. එසේ නැතිනම්, ‘ඔයාට දැන් හරිම දුකයි වගේ.’ යමක් පවසන්න.
- ඔහුට අවශ්‍ය කුමක්දැයි විමසන්න. එමෙන්ම ඔවුන් සමඟ එය කිරීමට ඉදිරිපත් වන්න. එය ඔබ අකැමති චිත්‍රපටයක් නැරඹීම වැනි සරල දෙයක්වුවත් එය කරන්න.
- කළ යුතු දේ ඔවුන්ට නොකියන්න, නමුත් මෙවැනි අදහස් ඉදිරිපත් කරන්න:
- ‘ගුරුවරයෙකුට කියන්න ඔබ සිතුවාද?’ හෝ
- ‘ඔබ දන්නවාද ගාස්තු රහිත උපදෙස් මාර්ගයක් තිබෙන බව?’
- දිගටම පරීක්ෂාවෙන් සිටින්න. ඔබේ මිතුරා ප්‍රතිචාර නොදක්වන්නේ නම්, කෝප නොවන්න. ඉවසිලිවන්ත වන්න, ඔබ තවමත් ඔහු සමඟ සිටින බවත්, උපකාර කිරීමට ආශාවෙන් සිටින බවත් දන්වන්න.
මගේ පවුලේ කෙනෙක්ට මානසික ආබාධ තත්ත්වයක් තියෙනවා. මටත් එවැනි තත්වයක් ඇතිවීමට ඇති අවස්ථා මොනවද?
ඔබේ පවුලේ කෙනෙකුට මානසික ආබාධ තත්ත්වයක් තිබුණ පමණින් ඔබට එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වේ යැයි අදහස් නොවේ. සමහර අධ්‍යයනවලින් පෙන්නුම් කර ඇත්තේ පවුලේ සාමාජිකයෙකුට යම් යම් මානසික ආබාධ තත්ත්වයන් තිබේ නම්, පවුලේ අනෙක් අයටද එය අත්විඳීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩි බවයි. මෙයට පැහැදිළි හේතුව කුමක්දැයි අපි සම්පූර්ණයෙන්ම නොදන්නෙමු. යමෙකුට මානසික ආබාධය තත්වයක් ඇතිවේද නැද්ද යන්න කිසිවෙකුට කිව නොහැක. යහපත් ස්වයං රැකවරණ ඉඟි පුහුණු කිරීම ඔබේ මානසික සෞඛ්‍යයට උපකාර වන අතර එය සෑම කෙනෙකුටම යහපත් වේ.
මගේ මානසික සෞඛ්‍යය සඳහා උපකාර ලබා ගත යුත්තේ කවදාදැයි මා දැනගන්නේ කෙසේද?
අප සෑම කෙනෙකුම අපගේ ජීවිතයේ යම් අවස්ථාවක ශාරීරිකව අසනීප වන ආකාරයටම, අපගෙන් බොහෝ දෙනෙක් අපගේ මානසික සෞඛ්‍යය සමඟ ද අරගල කරනු ඇත.
ඔබට සහාය අවශ්‍ය විය හැකි බව පෙන්නුම් කරන සමහර සලකුණු පිළිබඳ අවධානයෙන් සිටින්න:
- බලාපොරොත්තු රහිත බවක්, තමාගේ කිසිදු වටිනාකමක් නැති බවක් හැඟීම - ජීවිතයේ දීප්තිමත් පැත්ත දැකීමට නොහැකිවීම හෝ ඔබ නොසිටියේ නම්යැයි ප්‍රාර්ථනා කිරීම.
- වාද විවාදවලට හෝ රණ්ඩුවලට පැටලීම.
- සෑම විටම ඉතා දුකක්, කෝපයක් හෝ කනස්සල්ලක් දැනීම.
- මනසින්හිරිවැටීම - කිසිඳු චිත්තවේගයක් නොදැනීම, ඇඳෙන් බැසීමට හෝ ඔබ කැමති දේ පවා කිරීමට නොහැකි වීම.
- මනෝභාවය තුළ අතිශය උස් පහත්වීම්, හෝ මනෝභාවය විටින්විට වෙනස් වීම.
- තමාව සන්සුන් කර ගැනීමට නොහැකි වීම, කොන් වී සිටීම හෝ මනසෙහි සිතුවිලි එහෙ මෙහෙ ගමන් කිරීම.
- ඔබේ ආහාර ගැනීමේ රටාවේ වෙනස්කම් - කුසගින්නේ සිටීම, අධික ලෙස ආහාර ගැනීම, අසනීප වීම උදෙසා ඔබම කටයුතු කිරීම.
- ඔබට ඔබේ හැඟීම් අමතක කිරීමට හෝ ඒවාට මුහුණ දීමට උපකාර කරන මත්පැන් හෝ මරිජුවානා වැනි ද්‍රව්‍ය භාවිතා කිරීම
- හිතාමතාම ඔබටම රිදවා ගැනීම.
ඔබට මෙම සිතුවිලි, හැඟීම් හෝ හැසිරීම් වලින් එකක් හෝ අත්විඳින්නේ නම්, උපකාර පැතීම වැදගත් වේ. ඔබට මානසික ආබාධ තත්වයක් ඇති බව මින් අදහස් නොවේ. නමුත් යම් සහයෝගයක් ඔබට අවශ්‍ය විය හැකිය.
මානසික ආබාධ තත්ත්වයක් ඇති අය එයින් සුවය ලබනවාද?
ඔව්. මානසික ආබාධ තත්වයෙන් පෙළෙන බොහෝ අය සුවපත් වන අතර සමහරුන්ට ඇත්තේ තනි සිදුවීමක් පමණි. කිහිප දෙනෙකුට පසුව නැවත එම තත්ත්වය ඇති විය හැක. ඔවුන්ගේ මුළු ජීවිත කාලය පුරාම මානසික ආබාධ තත්ත්වය සමඟ ජීවත් වන්නේ ඉතා සුළු පිරිසක් පමණි. නිවැරදි උපකාරය ඇතිව, මානසික ආබාධ තත්ත්වයෙන් පෙළෙන පුද්ගලයින්ට කිසිදු අභියෝගයකින් තොරව යහපත් ජීවිතයක් ගතකළ හැකිය.
මානසික තත්වයන් ඇතිවන්නේ භූත ආත්මයන් නිසාද? ශාපයක් නිසා ද?
මානසික සෞඛ්‍ය ගැටලු අධ්‍යාත්මික, ආගමික හෝ මන්තර ගුරුකම් නිසා ඇති වන බවට කිසිදු සාක්ෂියක් නොමැත. මිනිසුන් දුර්වල මානසික සෞඛ්‍යය, එවැනි ගෘහ ජීවිතය, ආධාරක ජාලය, ශාරීරික සෞඛ්‍යය සඳහා බොහෝ හේතු තිබෙන අතර ඔවුන්ට ලබා ගත හැකි සහයෝගය ලැබීම අවශ්‍ය වේ. දුෂ්කර කාලයක සිටින බොහෝ දෙනෙකුට ඔවුන්ගේ පවතින ආගමික වත්පිළිවෙත් උපකාර වන නමුත් යමෙකු මානසික ආබාධමය තත්වයක් අත්විඳින විට ඔවුන්ට විවිධ ආකාරයේ උපකාර අවශ්‍ය වේ. මෙවැනි අවස්ථාවල දී අදාළ සෞඛ්‍ය සේවා වෘත්තිකයන්ගෙන් උපකාර පැතීම වැදගත්ය.
ව්‍යායාම කිරීම ඇත්තෙන්ම මානසික සෞඛ්‍යයට උපකාරී වේද?
ව්‍යායාම මගින් ඔබේ මනෝභාවය, අවධානය සහ ශක්තිය වැඩිදියුණු කළ හැක. ජීවිතය ගැන ධනාත්මක ආකල්පයක් ඇති කර ගැනීමට පවා එය ඔබට උපකාර කරයි.
නිතිපතා ව්‍යායාම කිරීමෙන් ඔබට හොඳ නින්දක් ලබා ගත හැක. හොඳ නින්ද ඔබේ යහපත්මනෝභාවයට උපකාරී වේ. ව්‍යායාම ඔබට පාලනය කර ගැනීමට සහ ඔබ ගැන හොඳ හැඟීමක් ඇති කර ගැනීමටද උපකාරී වේ. මෙම වෙබ් අඩවියේ ශාරීරික සෞඛ්‍ය අංශයෙන් ඔබට ව්‍යායාම සහ ශාරීරික සෞඛ්‍ය සම්පන්නව සිටීම පිළිබඳ වැඩිදුර ඉගෙන ගත හැකිය.
අපකීර්තිය යනු කුමක්ද සහ එය මානසික ආබාධමය තත්වයන් ඇති පුද්ගලයින්ට බලපාන්නේ කෙසේද?
අපකීර්තිය යනු මානසික ආබාධ තත්වයන් තිබීම වැනි වෙනසක් නිසා මිනිසුන් අන් අය කෙරෙහි දක්වන අසාධාරණ නිෂේධාත්මක ආකල්පයකි. එයට බොහෝ දුරට හේතු වන්නේ මිනිසුන්ට ගැටලුව පිළිබඳ නිසි දැනුමක් නොමැතිකම සහ සමහර විට වැරදි තොරතුරු සමඟ සම්බන්ධ වී ඇති බියයි. මෙය මානසික ආබාධ තත්ත්වයන් ඇති පුද්ගලයන්ට වෙනස් ලෙස සැලකීමටත්, අසාමාන්‍ය හා වටිනාකමක් නැති අය ලෙසත් සමාජයෙන් කොන් කිරීමටත් හේතු විය හැක. මෙමගින් රෝගී තත්ත්වයෙන් පෙළෙන පුද්ගලයාට ලැජ්ජාවක් දැනිය හැකි අතර එම නිසා ම ඇතැම් විට ඔවුන්ගේ මානසික සෞඛ්‍යය වඩාත්නරක අතට හැරේ. මානසික ආබාධ තත්වයක් ඇති පුද්ගලයින් අන්‍යයන්ගේ උපකාර ලබා ගැනීම, සමාජයට සම්බන්ධ වීම සහ ප්‍රීතිමත් ජීවිතයක් ගත කිරීම වැළැක්වීමට ඉහත තත්වය හේතුවිය හැක.